Forum Mieszkańców Mysłowice

take

Początki miasta
Teren Mysłowic, bogaty w lasy, z wieloma ciekami wodnymi i stawami, musiał być od zawsze przyjaznym miejscem do osiedlania się, chociaż nie znane jest wiele śladów pobytu człowieka z najdawniejszych czasów. Na pewno należą do nich odkryty w Starej Wesołej kamienny toporek z okresu neolitu oraz ceramika, żużel i polepa z okresu rzymskiego w Krasowach. Obie te miejscowości należą zresztą do najstarszych dzisiejszych dzielnic miasta. Osada Mysłowice została założona prawdopodobnie w XII wieku, a przynajmniej jest to najprawdopodobniejszy okres powstania przy pokutnym kościółku Św. Krzyża pierwszej mysłowickiej parafii. Jednak osadnictwo na terenie Mysłowic mogło być oczywiście znacznie wcześniejsze. Z 1241 roku pochodzi pierwsza znana wzmianka historyczna, zanotowana przez M. Pohlaw "Rocznikach Wrocławskich", o spaleniu miasteczka Mysłowice przez Tatarów. W 1301 roku pojawia się informacja o istnieniu w Mysłowicach rynku, co świadczy o miejskim ich charakterze. Innymi istotnymi przekazami źródłowymi są pochodzący z 1308 roku, który wymienia mysłowickiego plebana Hunolda oraz rejestr opłat świętopietrza z 1326 roku, których wysokość świadczy o znacznej wielkości ówczesnych Mysłowic. Uznawanym za najważniejszy ze znanych dokumentów dotyczących Mysłowic jest zapis z 15 grudnia 1360 roku opatrzony pieczęcią księcia opawsko-raciborskiego Mikołaja, który wymienia Mysłowice jako miasto od dawna posiadające przywileje miejskie prawa magdeburskiego.

Nazwa Mysłowice pochodzi najprawdopodobniej od starosłowiańskiego imienia Mysław albo Mysł należącego do założyciela lub właściciela osady, a może wspólnego przodka żyjących tu ludzi i oznacza tyle co "potomkowie Mysława", czyli "Mysłowicze". Końcówka "ice" ("icze") jest charakterystyczna dla wczesnego średniowiecza, kiedy z grupy zagród należących do jednej rodziny wytwarzały się osady rodowe. Końcówki takie są bardzo często spotykane w nazwach innych śląskich miejscowości, w tym także obecnych dzielnic Mysłowic: Brzęczkowic (od przezwiska Brzęczek) i Dziećkowic (od nazwy osobowej Dzirżko). Czy na herbie Mysłowic, który ukazuje głowę mężczyzny, widnieje ścięta głowa św. Jana Chrzciciela (jak z czasem usankcjonowano) czy może domniemanego Mysława, nie wiadomo, ponieważ w 1587 roku w czasie walk o polski tron oddziały Tatarów i Kozaków na służbie Jana Zamoyskiego spaliły miasto, a w tym i drewniany ratusz z przetrzymywanymi tam najstarszymi dokumentami miasta.

Średniowiecze
Mysłowice były maleńkim miastem o właściwie wiejskim charakterze i takie pozostawały przez wiele stuleci. Pierwsza szczegółowa mapa Mysłowic, którą sporządził w 1590 roku A. Lorenz, pokazuje je jako miasteczko o wyglądzie typowym dla zakładanych w średniowieczu, z podłużnym targowym rynkiem i położonym przy jednej z dochodzących do niego uliczek kościołem parafialnym i traktem komunikacyjnym prowadzącymi poprzez dwie przeciwległe bramy. W Mysłowicach były to bramy drewniane, a inne umocnienia tez nie były solidne: drewniane płoty, wał ziemny i przeszkody naturalne w postaci rzeki, potoków i stawów. Jeszcze w 1855 roku wszystkie budynki przy mysłowickim rynku łącznie z ratuszem były drewniane, a praktycznie jedyną murowaną budowlą był kościół. Mysłowice nie miały większego znaczenia w regionie, ponieważ ważne szlaki handlowe omijały miasto. W 1808 roku Mysłowice straciły nawet prawa miasta, które przywrócono dopiero po 50 latach. Na kondycje miasta wpływ miały też pożary, epidemie, częste przemarsze wojsk w czasie wielu wojen w obszarze granicznym, z czym związane było przymusowe żywienie licznych żołnierzy oraz stosunek do miasta niektórych właścicieli, którzy nie zawsze byli zainteresowani jego rozwojem. Małe i rolnicze średniowieczne Mysłowice ożywiały organizowane na rynku targi i jarmarki, które miały jednak jedynie lokalny charakter i polegały na wymianie z okolicznymi wsiami płodów rolnych i wyrobów nielicznych rzemieślników.

Mysłowice jako miasto leżące na historycznej granicy Śląska często zmieniały przynależność państwową, będąc w granicach Polski, Czech, Prus, Niemiec hitlerowskich a nawet pod panowaniem wojsk francuskich. Natomiast samo miasto wraz z okolicznymi wsiami Dziećkowice, Brzezinka i Brzęczkowice, Brynów, Bogucice, Roździeń, Szopienice, Załęże (czyli również terenem dzisiejszych Katowic) było własnością prywatną. Właścicielami Mysłowic byli m.in. od 1360 roku Otton z Pilicy, od 1376 rodzina herbu Dwa i Pół Krzyża, od 1474 Jakubowi z Dębna, od 1517 Turzonowie z Krakowa, a od 1536 Salamonowie z Benedyktowic. W 1614 roku po śmierci Katarzyny Salamon następuje rozdrobnienie dóbr mysłowickich pomiędzy Mieroszewskich, Kamieńskich i Lipskich. Mieroszewscy wykupują stopniowo ziemie i w 1637 stają się ich wyłącznymi właścicielami aż do 1839, kiedy to sprzedają miasto ostatnim prywatnym właścicielom, rodzinie przemysłowców Winklerow. W sąsiedztwie Mysłowic swoje dobra mają też inne znane rody szlacheckie, m.in. Larisch oraz Sułkowscy, którzy w Słupnej posiadali swój zamek. Zamek mysłowicki nigdy nie miał imponującego wyglądu i służył nie jako warownia, ale siedziba zarządcy miasta i wielkiego majątku dworskiego, w skład którego wchodziło np. w 1844 roku m.in. aż 125 domków mieszkalnych.

Rozwój przemysłu
Początki przemysłowa eksploatacja środowiska naturalnego na terenie Mysłowic sięgają XVI wieku. Hutnictwem żelaza najbardziej interesowali się Turzonowie i za ich władania miastem, w 1546 roku założono w Roździeniu, leżącym wówczas w granicach dóbr mysłowickich, pierwszą kuźnię wytapiającą rudę. Z czasem na terenie Mysłowic powstało wiele małych hut, jednak pokłady rudy na terenie miasta stopniowo się wyczerpały. Pierwszą mysłowicką kopalnię węgla kamiennego "Bergthal" założył w 1788 roku w Brzęczkowicach Felicjan Mieroszewski. Trzy lata wcześniej, poza ówczesnymi Mysłowicami, powstała kopalnia w Wesołej przy znanej ze swoich wyrobów w Europie hucie szkła. Właśnie w Wesołej zarządca huty szkła, znany alchemik, stworzył w 1792 roku pierwsza na świecie hutę cynku. Górnictwo zaczyna się szybko rozwijać od połowy XIX wieku. Na terenie dzisiejszych Mysłowic węgiel wydobywano aż w 62 kopalniach, co miało wielkie znaczenie na tryb życia mieszkańców miasta i okolic, którzy decydowali się na przejście z pracy na roli do przemysłu. W 1866 roku z dwóch mniejszych kopalni powstała kopalnia "Mysłowice", będącą przez lata największym zakładem pracy w mieście.

Przemysł, który od dawnych czasów oparty był na sile pracy ludzkiej, zrewolucjonizował wynalezienie w Anglii maszyny parowej. Pierwszy na kontynencie europejskim parowóz zbudowano w 1816 roku w berlińskiej Eisengiesserei dla huty w dzisiejszym Chorzowie, jednak służyła tam ona tylko jako maszyna stacjonarna, ponieważ nie nadawały się dla niej wykorzystywane wówczas tory kolei konnej o wąskim rozstawie. W Mysłowicach założono jedne z pierwszych torowisk konnych na Śląsku, które służyły do transportu rud żelaza i węgla kamiennego z kopalń do hut, a których pozostałości w postaci szlaków drogowych i leśnych istnieją do dzisiaj, m.in. wzdłuż dzisiejszej ulicy 1000-lecia Państwa Polskiego. Do czasu zbudowania kolei szerokotorowej transport węgla odbywał się rzekami Kłodnicą i Odrą w kierunku zachodnim oraz Przemszą i Wisłą w kierunku wschodnim. 31 października 1845 oddano do użytku trasę kolejową Wrocław-Mysłowice, która miała decydujące znaczenie w rozwoju regionu, w tym również samych Mysłowic. Roku później w inspekcyjną podróż pociągiem z Gliwic do Mysłowic udał się sam król pruski Fryderyk Wilhelm IV i w Mysłowicach dokonał uroczystego otwarcia dworca kolejowego. Kolejny rok później parowóz "Kraków" kursował już na oddanej do użytku odcinku Mysłowice-Kraków. Dzięki ówczesnemu położenie Mysłowic na styku granic trzech mocarstw europejskich, Prus, Rosji i Austrii, miasto stało się wielkim węzłem transportowym dla przemysłu i ruchu osobowego na skalę Europy, co zaskutkowało wszechstronnym rozwojem miasta i wzrost jego pozycji jako ośrodka o ogromnym znaczeniu w tej części Europy.

Na terenie Górnego Śląska pod koniec lat XIX działały parowe tramwaje, jednak szybko, bo już po 4 latach ich wykorzystywania, zastąpiono je tramwajami elektrycznymi. Umożliwiła to uruchomiona w 1897 roku pierwszą na Górnym Śląsku elektrownia w Zabrzu oraz rok później w Chorzowie, z której to od 1913 korzystały również Mysłowice. W 1898 roku firmie "Schikora & Wolff" z Katowic przyznano koncesję na budowę linii tramwajowej z Katowic przez Szopienice do Mysłowic. Na przełomie XIX i XX wieku, chociaż znaczenie Mysłowic w transporcie kolejowym, który był siłą napędową rozwoju, znacznie zmalało na rzecz Katowic, to przeobraziły się one w nowoczesny ośrodek miejski, z elektrycznością, wodociągami i kanalizacją. Urzędujący w tamtym okresie burmistrz Josef Henser otrzymał za swoje zasługi znaczące niemieckie odznaczenie, Order Korony. W późniejszym okresie, a w szczególności po zniesieniu po I Wojnie Światowej i włączeniu miasta do Polski pobliskich granic, znaczenie Mysłowic zmalało jeszcze bardziej, a rolę najważniejszego ośrodka w okolicy przejęły utworzone na terenie byłych dóbr mysłowickich w XIX wieku i coraz mocniej się rozwijające Katowice.

Czasy najnowsze
W 1919 roku wybuchło pierwsze Powstanie Śląskie, którego przyczyną był niekorzystny dla polskich Ślązaków fakt nie włączenia po I Wojnie Światowej Górnego Śląska w granice odzyskującej państwowość Polski. Iskrą zapalną wybuchu powstania była masakra polskich górników na placu kopalni "Mysłowice". Po trzech kolejnych powstaniach i plebiscycie dotyczącym przynależności państwowej część Górnego Śląska wraz z Mysłowicami została w 1922 roku włączona do Polski. Kiedy po raz pierwszy od wielu wieków Mysłowice przestały być miastem granicznym, miasto straciło wiele korzyści ze swojego położenia, w związku z czym czyniono starania na stworzenie nowych źródeł zysków. Polski Sejm zatwierdził budowę w Mysłowicach największego w kraju portu rzecznego na Przemszy, jednak obejmujący całą ówczesną Europę kryzys gospodarczy i zbliżająca się II Wojna Światowa przerwała prace nad realizacją tych ambitnych planów.

W wrześniu 1939 do miasta wkrocza wojsko niemieckie, rozpoczynając okupację i okrutny okres w dziejach miasta. Hitlerowcy zdolnych do pracy polskich Ślązaków wywożą do przymusowej pracy w głąb Niemiec, a Żydów do getta w Sosnowcu, a następnie obozu koncentracyjnego. W 1940 powstaje w barakach byłego obozu emigracyjnego Tymczasowe Więzienie Policyjne, filia obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu (zwane ironicznie "Rosen Garden" - "Ogród Róż") oraz wiele innych, m.in. przy kopalni "Mysłowice", w Brzezince, Laryszu i Wesołej, w których więziono w sumie ponad 30 tys. osób z całej Europy. W 1945 do miasta wkracza Armia Czerwona i zostaje wysiedlonych ponad 400 mysłowickich Niemców. Obóz przy Promenadzie funkcjonuje dalej jeszcze ponad rok i tym razem więzi Niemców i "nieprawomyślnych" Ślązaków - volksdeutschów i "zdrajców narodu", z których doprowadzono do śmierci 2281 osób i pochowano na mysłowickich cmentarzach głównie w masowych grobach.

Dzięki wielkiemu uprzemysłowieniu Górnego Śląska w czasie Polski Ludowej Mysłowice ulegają systematycznemu rozwojowi, chociaż ograniczonemu głównie do potrzeb przemysłu. W 1951 roku Mysłowice stają się siedzibą powiatu. W 1975 nastąpiło ogromne powiększenie powierzchni Mysłowic - do miasta przyłączono Janów Miejski, Słupną, Brzęczkowice, Brzezinkę, Morgi, Wesołą, Larysz, Kosztowy, Krasowy i Dziećkowice, a w dwa lata później również Imielin i Chełm Śląski z Kopciowicami, które jednak w 1995 odłączyły się od Mysłowic tworząc własne gminy. Mysłowice są obecnie na etapie przeobrażeń związanych ze stopniowym osłabianiem roli przemysłu, szczególnie wydobywczego, który w dalszym ciągu ma w mieście duże znaczenie. Pozycja miasta w przyszłości jest mocno niepewna, a nabiera coraz większego związku z funkcją ośrodka mieszkaniowego i rekreacyjnego względem sąsiednich większych miast oraz turystycznego na skalę ponadregionalną.
-
[link widoczny dla zalogowanych] - mysłowicki portal mieszkańców

Jorg · Wysłany: Czw 21:57, 27 Mar 2008 Temat postu:

No z tym wielkim uprzemysłowieniem Górnego Śląska w PRL to przesada. Wiekie uprzemysłowienie miało miejsce przed 1914. W PRL nastąpiła wielka eksploatacja. Wielka i rabunkowa. Nowe zakłady powstawały głównie w ROW.

kubiasz84

Co więcej nie wszystkie dzielnice, które wymieniłeś zostały przyłączone do miasta w 1975 roku. Słupna została przyłączona przed II wojną, Brzęczkowice w 1946 roku, zaś Brzezinka, Morgi i Larysz w 1950 roku.

kukulka1

Z tą turystyką to przesada ...
Do Mysłowic przyjeżdżają jedynie strażacy na Słupną ...

Dombia

Niedługo kto wie czy nie pożegnamy jednej.
Mianowicie, Dziećkowice coś knują z Ymielinem...

Wpierw były własną gminą, później 2 lata w Tychach aż w końcu w Mysłowicach.

Tofik

kolejny rozbiór Mysłowic

kukulka1

Nie dziwota, jeśli w Mysłowickim urzędzie miasta wszystko załatwia się tylko po znajomościach ....

Dombia

Luke

^162 skąd masz takie newsy? od 9 lat mieszkam na Dziećkach i nigdy takiej głupoty nie słyszałem

Dombia

To akurat przez pewien okres było na Wikipedii.

Ja od roku jeżdżę do Chełmu Śl. i Ymieloki ciągle wspominają o przyłączeniu..